Κρητικό Τουριστικό Πρωϊνό

Κείμενα: Ζωή Νόβακ

1. Σημασία του πρωινού

Το πρωινό είναι το γεύμα της ημέρας που πρέπει να μας εφοδιάσει με την απαραίτητη ενέργεια για να ξεκινήσουμε δυναμικά την ημέρα μας. Παρότι και ο λαός μας λέει: «Τρώγε το πρωί σαν βασιλιάς, το μεσημέρι σαν άρχοντας και το βράδυ σαν ζητιάνος», δυστυχώς η συνήθης πρακτική στην Ελλάδα είναι να το παραλείπουμε, και η Κρήτη δεν αποτελεί εξαίρεση.

Το πρωινό είναι το πρώτο γεύμα που παίρνουμε ύστερα από πολύωρη νηστεία. Η ετυμολογία του αγγλικού όρου breakfast, είναι break fast (διάλειμμα από τη νηστεία), καθώς πρόκειται για εκείνο το γεύμα που διακόπτει τη «νηστεία της νύχτας» δηλαδή την βραδινή περίοδο που δεν λαμβάνουμε τροφή. Μετά από 8-10 ώρες ύπνου χωρίς φαγητό, τα αποθέματα ενέργειας που διαθέτουμε στο σώμα μας είναι ελάχιστα και σίγουρα το σώμα και ο εγκέφαλός μας χρειάζονται «καύσιμα» για να λειτουργήσουν σωστά.

Χρήσιμες πληροφορίες για την κατανάλωση πρωινού είναι ότι η παράληψη του οδηγεί σε υπερβολική κατανάλωση φαγητού αργότερα μέσα στην ημέρα, απώλεια του ελέγχου του ατόμου πάνω στην ποσότητα και την ποιότητα αυτών που καταναλώνει και λανθασμένα μηνύματα κορεσμού. Επίσης, επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι άνθρωποι που τρώνε πρωινό έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να χάσουν βάρος και να μην το ξαναπάρουν.

 

2. Το πρωινό ως γαστρονομικός πρεσβευτής της Κρήτης

Οι περισσότεροι απ’ τους πάνω από 2 εκατομμύρια ταξιδιώτες που επισκέπτονται κάθε χρόνο την Κρήτη, θα απολαύσουν ως κομμάτι των διακοπών τους και πρωινό στο κατάλυμα που θα διαμείνουν. Στις περισσότερες μάλιστα περιπτώσεις, το πρωινό είναι και το μόνο γεύμα το οποίο συμπεριλαμβάνεται στην τιμή των υπηρεσιών διαμονής που προπληρώνουν οι επισκέπτες, άρα αποτελεί και την μοναδική ευκαιρία πολλών επιχειρηματιών να «ταΐσουν» τους πελάτες τους. Βλέπουμε λοιπόν ότι πέραν απ’ την διατροφική σημασία του πρωινού, υπάρχει και η «αναπτυξιακή» του σημασία ως πρεσβευτή της κρητικής γαστρονομίας. Μάλιστα για πολλούς απ’ αυτούς, και δεδομένης της συνήθειας που υπάρχει σε πολλές δυτικές χώρες να καταναλώνουν μεγάλη ποσότητα πρωινού για να τους «κρατήσει», το «κρητικό πρωινό» είναι μια μοναδική ευκαιρία να κάνουμε γνωστές τις γεύσεις, τα προϊόντα και την διατροφική κουλτούρα της Κρήτης στους επισκέπτες μας.

Στο παρελθόν, το πρωινό που κατανάλωναν οι κάτοικοι της Κρήτης, οι οποίοι ασχολούνταν κατά κύριο λόγο με χειρονακτικές δουλειές, ήταν πολύ διαφορετικό απ’ το σημερινό – ένα ποτηράκι κρασί μέσα στο οποίο βουτούσαν μια φέτα ψωμί, φρούτα ή το φαγητό της προηγούμενης μέρας είναι απ’ τα πιο συνηθισμένα. Δεδομένου ότι αυτού του είδους οι πρακτικές είναι πολύ μακριά απ’ τις σημερινές μας συνήθειες, στον παρόν οδηγό θα προσεγγίσουμε το πρωινό περισσότερο ως μια ευκαιρία για την ανάδειξη των τοπικών προϊόντων και γεύσεων, παρά ως μια πιστή αναπαραγωγή του «παραδοσιακού κρητικού πρωινού».

Συστηματική προσπάθεια για την γενικότερη ανάδειξη των τοπικών προϊόντων στο πρωινό των ξενοδοχείων κάνει το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος με το πρόγραμμα «Ελληνικό Πρωινό». Για περισσότερες πληροφορίες και την διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσετε για να ενταχθείτε στο πρόγραμμα μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.greekbreakfast.gr.

 

3. Προτάσεις για την οργάνωση ενός μπουφέ κρητικού πρωινού.

Μετατροπή του πρωινού σε κρητικό

Για ένα ξενοδοχείο που προσφέρει πρωινό στους πελάτες του υπάρχουν δυο επιλογές – είτε να μετατρέψει όλο το μενού σε κρητικό είτε να κρατήσει κάποια βασικά προϊόντα και εδέσματα του κλασσικού ξενοδοχειακού πρωινού και να τα εμπλουτίσει με κρητικά πιάτα και προϊόντα. Στην απόφαση αυτή παίζει φυσικά πολύ μεγάλο ρόλο το μέγεθος του ξενοδοχείου σας καθώς και η κατηγορία του, δεδομένου ότι αυτά τα δυο ορίζουν τα οικονομικά περιθώρια που υπάρχουν και θα δώσουν (ή όχι) την δυνατότητα να αυξηθεί κάπως το κόστος του πρωινού από την χρήση τοπικών προϊόντων. Στην πραγματικότητα όμως η μεγαλύτερη δυσκολία που θα συναντήσετε κατά την μετατροπή του πρωινού σας σε κρητικό αφορά την αντίδραση πελατών που πιθανώς δεν θα νοιώθουν πολύ «τολμηροί» γαστρονομικά και θα αναζητούν γνώριμα προϊόντα και εδέσματα. Αυτό είναι απόλυτα κατανοητό και δικαιολογημένο και γι’ αυτό κρίνεται ως ιδανική λύση να μην κάνετε πλήρη μετατροπή του πρωινού σας σε κρητικό από την αρχή, αλλά να διατηρήσετε κάποια βασικά προϊόντα και εδέσματα τα οποία ξέρετε από την εμπειρία σας ότι καταναλώνονται απ’ τους περισσότερους και να τα εμπλουτίσετε με λαχταριστά κρητικά πιάτα τα οποία θα μπορούν οι πελάτες σας να δοκιμάσουν, να γνωρίσουν και σταδιακά να υιοθετήσουν στο πρωινό τους.

 

Η «εκπαίδευση» του πελάτη

Άσχετα με τα κρητικά πιάτα που θα αποφασίσετε να εντάξετε στο πρωινό σας, το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να κάνετε για να γίνουν αυτά δημοφιλή είναι να «εκπαιδεύσετε» τους πελάτες σας. Για να το κάνετε αυτό, εσείς και το προσωπικό το οποίο θα ασχολείται με το σερβίρισμα του πρωινού θα πρέπει να γνωρίζει τα τοπικά πιάτα, να έχει βασικές γνώσεις για τις αρχές και τα οφέλη της Κρητικής Διατροφής, αλλά κυρίως θα πρέπει να προσπαθείτε ενεργά να τους μεταφέρετε αυτές τις πληροφορίες κατά την διάρκεια του πρωινού. Η διεθνής αύξηση του ενδιαφέροντος για το φαγητό – στα όρια της εμμονής – έχει κάνει τους ανθρώπους να το αντιμετωπίζουν σαν ψυχαγωγία και όχι πρώτη ανάγκη. Αυτό τους κάνει πιο τολμηρούς στις γαστρονομικές τους αναζητήσεις, καθώς ψάχνουν για νέες εμπειρίες και πράγματα τα οποία θα κάνουν τις αφηγήσεις από τις διακοπές τους πιο ενδιαφέρουσες. Τις περισσότερες φορές το μόνο που χρειάζεται για να δοκιμάσουν κάτι καινούργιο είναι να τους το προτείνουμε και ιδανικά να τους εξηγήσουμε τις ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου πιάτου, κάτι που θα το κάνει ακόμα πιο δελεαστικό και «άξιο πειραματισμού». Επίσης, μην ανησυχείτε, γιατί στην προσπάθειά σας θα βρείτε αρωγό την ανθρώπινη φύση και ψυχολογία! Δεδομένης της «διατροφικής ζήλιας» (food envy) απ’ την οποία «υποφέρουν» οι περισσότεροι όταν βλέπουν τι τρώνε οι άλλοι γύρω τους, το σίγουρο είναι ότι όταν αποκτήσουν τα κρητικά πιάτα τους πρώτους τους οπαδούς, αυτοί θα πολλαπλασιαστούν χωρίς να χρειαστεί να κάνετε τίποτα. Γι’ αυτό γίνετε πιο ..επικοινωνιακοί γαστρονομικά!

 

Στήσιμο του μπουφέ

Στην πλειοψηφία τους τα ξενοδοχεία προσφέρουν πρωινό με την μορφή μπουφέ. Οι τρόποι με τους οποίους μπορείτε να αναδείξετε τα κρητικό πρωινό στο μπουφέ σας είναι οι εξής:

1. «Κρητική Γωνιά»: η δημιουργία μιας ειδικής «γωνιάς» στον μπουφέ σας που θα έχει συγκεντρωμένα τα τοπικά προϊόντα και εδέσματα είναι πιο ελκυστική και επικοινωνεί άμεσα και εύκολα στους πελάτες σας την παρουσία της τοπικής γαστρονομίας στο πρωινό σας. Ακόμα κι αν αυτοί προτιμήσουν να καταναλώσουν «γνώριμες» γεύσεις, σχεδόν πάντα θα κάνουν μια διερευνητική βόλτα από την κρητική γωνιά για να δουν τι διαφορετικό προσφέρεται, συνήθως μάλιστα όλο και κάτι θα πάρουν να δοκιμάσουν. Σε κάθε περίπτωση, μια ξεχωριστή θέση για τα κρητικά πιάτα κάνει ξεκάθαρη την διαφοροποίηση και είναι πολύ πιο δελεαστική για τον πελάτη που είναι διατεθειμένος να δοκιμάσει κάτι καινούργιο.

2. Διακόσμηση με τοπικό χρώμα: ειδικά στην περίπτωση που αποφασίσετε να δημιουργήσετε μια «κρητική γωνιά», η διακόσμηση του μπουφέ σας με κρητικά προϊόντα και παραδοσιακά αντικείμενα θα δώσει ένα τοπικό χρώμα. Ανάλογα με τον χώρο που έχετε, μπορείτε να δημιουργήσετε έναν μινι-εκθεσιακό χώρο με προϊόντα της κρητικής διατροφής που δεν είναι προς κατανάλωση (πχ όσπρια σε μικρά σακιά, βαζάκια με γλυκά του κουταλιού, ελιές, κεραμικά δοχεία με αλεύρι και παξιμάδια, ματσάκια από αποξηραμένα βότανα), παραδοσιακά σκεύη (πχ γαβάθες, τσικάλια, ξύλινες σκάφες ζυμώματος, μπρίκια, εξαρτήματα κουζίνας) και παραδοσιακά υφαντά (πχ ποδιές, ταγάρια, κεντητά τραπεζομάντιλα). Εάν δεν σας αρέσει ή δεν σας εξυπηρετεί μια τέτοια λύση, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα διακοσμητικά αντικείμενα που περιγράψαμε παραπάνω και να τα τοποθετήσετε κατά μήκος του μπουφέ σας, δίνοντας ένα τοπικό χρώμα το οποίο θα βάλει τους πελάτες σας στην λογική να ψάξουν και να δοκιμάσουν κρητικές γεύσεις.

3. Εύπεπτη πληροφορία για την κρητική διατροφή: ανεξάρτητα με το αν θα δημιουργήσετε «κρητική γωνιά» ή όχι, το πιο αποτελεσματικό εργαλείο για να επικοινωνήσετε την τοπικότητα ενός πιάτου είναι να χρησιμοποιήσετε κάποια ταμπελίτσα που θα δηλώνει το όνομα του εδέσματος, από τι προϊόντα αποτελείται και, ιδανικά, θα έχει την εικόνα της Κρήτης πάνω για να γίνεται εύκολα κατανοητό και από απόσταση ότι είναι τοπικό. Η τακτική αυτή προτείνεται για όλα τα κρητικά εδέσματα αλλά και τα επιμέρους προϊόντα που είναι τοπικής προέλευσης (πχ ντομάτα, πορτοκάλια). Επίσης, πολύ πρακτική είναι η δημιουργία λίγο μεγαλύτερων πινακίδων που θα εμπεριέχουν μικρό, συνοπτικό και εύπεπτο κείμενο σχετικά με την κρητική γαστρονομία. Ιδανικές θεματολογίες γι’ αυτές τις πινακίδες είναι η κρητική διατροφή (περιγραφή ή διατροφική «πυραμίδα»), οφέλη για την υγεία, οφέλη του κρητικού ελαιολάδου, στοιχεία σε «μπουκίτσες» για την παραγωγή κάποιων τοπικών προϊόντων (πχ καρτούλα με ενημέρωση για την ύπαρξη της κρητικής μπανάνας, στατιστικά για την παραγωγή & κατανάλωση ελαιολάδου στην Κρήτη σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο). Η πληροφορία αυτή μπορεί να είναι συγκεντρωμένη σε ένα σημείο απ’ το οποίο θα περνάνε όλοι οι πελάτες (πχ κοντά στα πιάτα και σερβίτσια του μπουφέ, στην «κρητική γωνιά» αν υπάρχει) ή διάσπαρτα πάνω στον μπουφέ, πάντα όμως τοποθετημένα στρατηγικά δίπλα σε τοπικά πιάτα.

4. Προτεινόμενα προϊόντα και εδέσματα για το κρητικό τουριστικό πρωινό

Παρακάτω έχει δημιουργηθεί μια ενδεικτική λίστα από τα επιμέρους προϊόντα και τα εδέσματα που κρίνεται ότι θα μπορούσαν να έχουν παρουσία σε ένα κρητικό τουριστικό πρωινό ή χρησιμοποιηθούν για να εμπλουτίσουν το ξενοδοχειακό πρωινό με κρητικά στοιχεία.

ΠΡΟΪΟΝΤΑ

1. ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ:

1.1. Γραβιέρα Κρήτης (ΠΟΠ)

1.2. Πηκτόγαλο Χανίων (ΠΟΠ)

1.3. Ξυνομυζήθρα (ΠΟΠ)

1.4. Γαλομυζήθρα

1.5. Ανθότυρος ξηρός

1.6. Κεφαλοτύρι

1.7. Μαλάκα (τυρομάλαμα)

1.8. Ξύγαλο Σητείας (ΠΟΠ)

1.9. Λευκό τυρί άρμης

1.10. Τουλουμοτύρι

1.11. Τυροζούλι

1.12. Ανθόγαλο

1.13. Μυζήθρα

1.14. Γιαούρτι πρόβειο

1.15 Κατσικίσιο γάλα

2. ΑΛΛΑΝΤΙΚΑ:

2.1. Απάκι

2.2. Σύγκλινα

2.3. Χωριάτικο λουκάνικο

3. ΑΡΤΟΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ:

3.1. Παραδοσιακό ψωμί

3.2. Παξιμάδι

4. ΕΛΙΕΣ & ΑΡΩΜΑΤΙΣΜΕΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ

5. ΜΕΛΙ

5.1. Θυμαρίσιο Μέλι

5.2. Πευκοθυμαρόμελο

6. ΑΦΕΨΗΜΑΤΑ ΜΕ ΤΟΠΙΚΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

 

ΕΔΕΣΜΑΤΑ

1. ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ

1.1 Ρυζόγαλο

1.2 Γιαούρτι με μέλι

1.3 Γιαούρτι με γλυκό του κουταλιού

1.4 Γιαούρτι με μέλι και καρύδια

1.5 Κρητική γραβιέρα με μέλι.

2. ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ & ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΖΥΜΗΣ

2.1 Μουστοκούλουρα

2.2 Κουλουράκια λαδιού με σουσάμι

2.3 Κουλουράκια με πορτοκάλι

2.4 Κουλουράκια με χαρουπάλευρο

2.5 Κουλουράκια κανέλας

2.6 Κουλούρι σουσαμωτό (σιμίτι – τύπου Θεσσαλονίκης)

2.7 Τσουρεκάκια γαλακτερά (αυγοκούλουρα)

2.8 Σταφιδωτό

2.9 Καλιτσούνια με μυζήθρα (λυχναράκια)

2.10 Καλιτσούνια Σητειακά ανεβατά

2.11 Καλιτσούνια με σπανάκι ή μάραθο ή αγριό-χορτα

2.12 Καλιτσούνια Χανιώτικα με τυρί

2.13 Μυζηθρόπιτες

2.14 Μυζηθρόπιτες νεράτες

2.15 Μαλαμουδόπιτα

2.16 Χορτόπιτες στο τηγάνι

2.17 Μελόπιτα

2.18 Γαλατόπιτα

2.19 Σφακιανές πίτες με μέλι

2.20 Σαρικόπιτες

2.21 Γαλακτομπούρεκο

2.22 Τηγανίτες

2.23 Λουκουμάδες

2.24 Ξεροτήγανα

2.25 Σιμιγδαλένιος χαλβάς

2.26 Μουσταλευριά

2.27 Κιοφτέρια

2.28 Καρυδόπιτα

2.29 Κρεμμυδοκαλίτσουνα

2.30 Κολοκυθόπιτα

2.31 Σπανακόπιτα

2.32 Τσουκνιδόπιτα

2.33 Μπουρέκι Κρήτης

3. ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΜΕ ΦΡΟΥΤΑ & ΛΑΧΑΝΙΚΑ

3.1 Βροβιοί (βολβοί, ασκορδουλάκοι) στο ελαιόλαδο

3.2 Ντάκος

3.3 Μαρµελάδα κυδώνι

3.4 Γλυκό Βύσσινο

3.5 Κομπόστες (πχ Αχλάδι)

3.6 Ψητά φρούτα στο φούρνο (πχ αχλάδια)

3.7 Συκοπιταρίδες

3.8 Σουμάδα

3.9 Λεμονάδα

4. ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΜΕ ΑΥΓΑ

4.1 Σφουγκάτο με διάφορα λαχανικά και αρωματικά χορταρικά εποχής

4.2 Αυγά με στάκα

4.3 Αυγά τηγανητά στο ελαιόλαδο

4.4 Αυγά βραστά

4.5 Αυγά σπαστά σε ζεστό νερό

5. ΜΕΛΙ

5.1 Mέλι με ξηρούς καρπούς

5.2 Παστέλι

6. ΔΙΑΦΟΡΑ

6.1 Ελαιόλαδο χτυπημένο με μέλι

6.2 Ελαιόλαδο με πετιμέζι

6.3 Τραχανάς (σούπα)

6.4 Χοντροζούμι

6.5 Σιτάρι βρασμένο (κόλλυβα)

 

ΠΗΓΗ:

1. Κρητικό Σύμφωνο Ποιότητας www.cretan-nutrition.gr